Aktualności

Zamek w Krasiczynie koło Przemyśla to jeden z najpiękniejszych skarbów architektury obronnej w Europie. Wybudowany na przełomie XVI i XVII wieku w stylu manierystycznym posiada w narożach cztery - każda inna - wieże: Boską, Papieską, Królewską i Szlachecką. Z dziedzińca zamkowego, okolonego arkadowymi krużgankami, podziwiać można niezwykle rzadko spotykane przepiękne sgraffitowe dekoracje przedstawiające sceny biblijne oraz medaliony z popiersiami cesarzy, wizerunki polskich królów i sceny myśliwskie.

Arboretum Bolestraszyce k. Przemyśla od lat świadomie inwestuje w ochronę nie tylko przyrody, ale i dziedzictwa kulturowego. Jednym z wielu zrealizowanych tu działań był plan uratowania drewnianej plebani z Jodłówki k. Pruchnika wybudowanej w 1922 r., a w 1934 r. przebudowanej i rozbudowanej.

Jest to duży budynek na planie prostokąta, czteroosiowy z trzema werandami. W bryle jest to obiekt jednokondygnacyjny, nakryty dachem czterospadowym z trzema werandami. W czasie II wojny światowej, kiedy w pobliskiej Świebodnej funkcjonował obóz przymusowej pracy, plebanię wykorzystywały wojska SS oraz Wehrmacht.

Obiekt został rozebrany i po przenosinach pieczołowicie odtworzony (zrezygnowano z murowanego podpiwniczenia). W zeszłym roku zakończono wszystkie prace. W dawnej plebanii umiejscowiony zostanie już niebawem punkt informacji turystycznej - będzie też służyła jako wejście i wyjście z ogrodu. W planach są także warsztaty kulinarne dzięki wybudowanej w jednym z pomieszczeń dużej kaflowej kuchni.

Podkarpacka Fundacja Ochrony Zabytków „Opoka” podjęła się stałej opieki (ma nawet na ten temat specjalny wpis w statucie) nad zespołem drewnianych miniatur świątyń karpackich znajdujących się w Ośrodku Rehabilitacyjno-Wypoczynkowym Caritas w Myczkowcach.

Fundacji wystąpiła już do firmy Remmers o przydział materiałów na konserwację miniaturek na ten rok, a w swoich zasobach ma jeszcze dziegieć, którym konserwuje spody drewnianych obiektów.

Centrum Kultury Ekumenicznej to park miniatur architektury drewnianej skupiający makiety kościołów i cerkwi. Jednym z celów powstania było pokazanie różnorodności stylów bogatej sakralnej architektury drewnianej, właściwej poszczególnym grupom etnicznym na obszarze dzisiejszego pogranicza polsko-słowacko-ukraińskiego. Na obszarze ok. 0,8 ha, na 10 wzgórzach, zostało ustawionych 140 makiet w skali 1:25 najstarszych drewnianych kościołów rzymskokatolickich, cerkwi prawosławnych, greckokatolickich, z terenu płd.-wsch. Polski, Słowacji i Ukrainy.

Makiety zostały wykonane przez zespół osób pod kierunkiem Janusza Kuliga, rzemieślnika z Chmielnika koło Rzeszowa, natomiast architekturę terenu przygotował Norbert Piekarski z Bliznego. Uzupełnieniem ekspozycji jest muzyka i śpiewy religijne, odpowiednie poszczególnym grupom religijno-etnicznym, oraz komentarz w kilku językach udostępniony w punkcie informacyjnym.

Przeworsk to jedno z kilku miast w Podkarpackiem (m.in. Przemyśl, Jarosław, Krosno i Sanok) o olbrzymim nasyceniu obiektami zabytkowymi najwyższej klasy. Na znajdujące się w jego granicach kościoły, pałac, ratusz i dwór przeznaczono już znaczne środki, ale ciągle ich brakowało na to co jest tu w największej ilości – także zabytkowe – kamienice mieszczańskie murowane i szczególnie cenne drewniane domy rzemieślników, których zachowało się tu jeszcze tak wiele.

W ciągu ostatnich lat szereg z nich uległo bezpowrotnemu zniszczeniu cieszy więc, że Zarząd Województwa zatwierdził do finansowania projekt „Holistyczna rewitalizacja na terenie MOF Jarosław-Przeworsk”. Jego realizacja nastąpi w latach 2019-2021 związana jest z przebudowa i remontem elewacji dawnej oberży (bursy) przy ul. Krakowskiej w Przeworsku, odtworzenia drewnianego budynku z ul. Tkackiej 1 oraz budowy węzła sanitarnego z kotłownią na terenie Zajazdu-Pastewnik. Projekt przewiduje również odtworzenie brakującego fragmentu murów obronnych nad schodami łączącymi ul. Kilińskiego z ul. Gimnazjalną. Wartość całkowita projektu dla Przeworska to blisko 3 mln zł.

Przy całej tej radosnej informacji nie wolno jednak zapomnieć o tragicznym stanie dachu kryjącego jeden z najważniejszych zespołów drewnianej architektury w Pastewniku, jedynym w Polsce żywym skansenie gromadzącym zabytki architektury drewnianej z terenu Ziemi Przeworskiej. Będący jego „sercem” zespół karczmy z zabudową towarzyszącą to dawny dom rodziny Krzanów - wzniesiony na przełomie XVIII/XIX wieku. Jest to parterowy dom mieszczański z czterospadowym dachem krytym gontem. Obecnie pełni funkcję zaplecza kuchenno-gospodarczego. Drugi budynek był chałupą mieszczańską, którą dostosowano - poprzez wycięcie części ścian - do funkcji gastronomicznej.

Dach nad karczmą to gont, który już pilnie wymaga wymiany, a właścicielem obiektu jest Urząd Miejski w Przeworsku. Już na wiosnę może dojść do przeciekania dachu, a woda i zawilgocenia przyśpieszają korozję biologiczną drewna z jakiego zbudowany jest ten zabytek.

Muzeum Okręgowe w Rzeszowie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego przy wsparciu Marszałka Województwa Podkarpackiego zrealizowało w 2018 r. projekt „Konserwacja zespołu rzeźb sakralnych w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie”. Jego celem było wykonanie prac konserwatorsko-restauratorskich przy XVII- i XVIII-wiecznych obiektach snycerki, które ze względu na zły stan zachowania do tej pory były przechowywane w magazynie.

Całość działań konserwatorskich nad zespołem 11 rzeźb została przeprowadzona w pracowni Łucji Brzozowskiej. Ponieważ rzeźby te nie stanowią już przedmiotu kultu, przy ich „odnowieniu” zastosowano zasady konserwacji zachowawczej, charakterystycznej dla obiektów muzealnych. W myśl tej strategii skoncentrowano się w głównej mierze na zabiegach mających na celu ochronę i zabezpieczenie obiektu przed dalszym zniszczeniem a zminimalizowano ingerencję w jego strukturę, w zachowaną polichromię, a szczególnie w pierwotną estetykę.

Prace konserwatorskie przeprowadzone zostały z poszanowaniem dla warstw oryginalnych. Uzupełnienia zaprawy i warstwy malarskiej oraz retusze wykonano jedynie w obrębie większych powierzchni szczątkowo zachowanej polichromii - w celu uczytelnienia ocalałych fragmentów warstwy malarskiej. Zabiegi wykonano przy użyciu materiałów stabilnych optycznie oraz odwracalnych - istnieje możliwość usunięcia ich w przyszłości, bez ryzyka uszkodzenia oryginału.

Wystawę zakonserwowanych rzeźb można oglądać bezpłatnie w Muzeum do końca roku. Natomiast na stronach Wirtualne Muzea Podkarpacia można zobaczyć digitalizację rzeźb przed i po konserwacji, materiał filmowy oraz animacje zrealizowane przez Laboratorium 3D Muzeum Okręgowego w Rzeszowie.

turystyka smaki zielone eprocarpathia