Aktualności

Bazylika kolegiacka Ducha św. w Przeworsku (Podkarpackie) powstawała przez kilkadziesiąt lat (1430-1473; w 1502 r. wzniesiono wieżę). Budową zajmował się rycerski zakon bożogrobców sprowadzonych do miasta w końcu XIV w. Wśród barokowego bogactwa wnętrza niełatwo odnaleźć najstarsze zabytki: chrzcielnicę (ok.1400 r.) w kształcie kielicha, płyty nagrobne kolatorów, czy późnogotyckie epitafium. W wielkim ołtarzu umieszczono późnogotycki krucyfiks (1530-1540). Sam ołtarz przypisywany jest Jerzemu Hankisowi, artyście epoki dojrzałego baroku z przełomu XVII/XVIII w., twórcy ołtarzy głównych u oo. Bernardynów w Krakowie oraz w Książu Małym.

W latach 1697–1727 powstała kaplica Grobu Pańskiego. Uroczystości Wielkiego Tygodnia w Przeworsku gromadzą tłumy parafian i pielgrzymów. Wyjątkowy charakter ma liturgia Wielkiego Piątku i procesja z Najświętszym Sakramentem do kaplicy Bożego Grobu. Lektorzy niosą także figurę Chrystusa oraz narzędzia Męki Pańskiej. W Wielką Sobotę specjalna straż - „przeworskie turki” trzyma wartę u tłumnie nawiedzanego Grobu. 15-20 tysięcy osób odprawia indywidualnie Drogę Krzyżową. Kolejne uroczystości odbywają w trzecią niedzielę po Wielkanocy - Niedzielę Grobu Bożego, kiedy to w tłumnej procesji niesiona jest figura Zmartwychwstałego.

Prowadzone od początku lat 90. XX w. prace renowacyjne przy zamku w Sanoku pozwoliły na odsłonięcie lub odtworzenie wielu renesansowych założeń i detali. Na wiosnę 2010 r. rozpoczęto odbudowę skrzydła południowego zamku. Prace te zakończyły się jesienią 2011 r. W lipcu 2013 r. zakończono rewitalizację wzgórza zamkowego, która obejmowała m.in. budowę sali konferencyjno-widowiskowej oraz magazynów posadowionych pod powierzchnią dziedzińca.

Odtworzony został także średniowieczny mur obronny, a na reliktach średniowiecznej wieży z czasów Kazimierza Wielkiego wybudowano taras widokowy. Dziedziniec zamkowy wyłożono granitową kostką. Wzorując się na renesansowych założeniach urządzono zamkowe ogrody. Warto odwiedzić dawny zamek królewski w Sanoku, pełniący obecnie funkcję siedziby Muzeum Historycznego tego miasta.

Najstarsza wzmianka o Horyńcu pojawiła się w 1444 r., kiedy to książę mazowiecki i bełski Władysław darował osadę szlachcicowi Piotrowi Pieczykurowi z Wilcz. Później Horyniec należał kolejno do Lutosławskich, Gorelowskich, Telefusów, Stadnickich, Ponińskich i Karłowskich. Tradycja głosi, że w XVII w. osada należała przez pewien czas do Sobieskich, a król Jan III bywał tu na polowaniach w swoim zameczku myśliwskim. Mimo zniszczeń I i II wojny światowej zachowały się tu ciekawe zabytki.

Pałac Ponińskich powstał w miejscu starego dworu Telefusów z XVII w. Kolejni właściciele zmieniali przez wieki jego wygląd; obecną formę otrzymał podczas gruntownej przebudowy przez Ponińskich w latach 1905-1912. Po II wojnie światowej dobudowano mu piętro od północy, mieściło się tu sanatorium „Metalowiec”, obecnie prywatne pod nazwą „Bajka”.

W jego pobliżu wznosi się Teatr dworski – późnoklasycystyczny budynek wzniesiony w latach 1843–1846 przez Leandra Piotra Ponińskiego na życzenie syna, Ludwika Nikodema – miłośnika teatru. Grały w nim zespoły m.in. z Wiednia i Lwowa. Po zniszczeniach I wojny światowej odbudowany w 1935 r. Ponownie zniszczony w 1946 r. przez UPA i odbudowany dopiero w 1973 r. Obecnie mieści się tu Gminny Ośrodek Kultury oraz ośrodek informacji turystycznej.

Kościół Zdrojowy powstał w 1818 r. jako kaplica dworska, potem – do końca II wojny światowej – pełnił funkcję cerkwi greckokatolickiej. W 1947 r. przejęta przez Kościół rzymskokatolicki. W 1984 r. rozbudowany i zamieniona na kościół bł. Jakuba Strzemię. Pierwotna, klasycystyczna kaplica z czterokolumnowym portykiem, tympanonem i herbem fundatorów – Ksawerego, Piotra i Kaspra Stadnickich – nad drzwiami stanowi obecnie front kościoła.

turystyka smaki zielone eprocarpathia