Przemierzając Podkarpackie można spotkać perełki drewnianej architektury nie tylko sakralnej, ale także i świeckiej. Penetrując turystyczne szlaki regionu znajdujemy je przy wiejskiej drodze, a nawet w centrum miast. Czasami sztuką jest dostrzeżenie ich w miejskiej lub wiejskiej gęstwinie przebrzydłych kostkowych „murowańców”.

 

Na terenie powiatu rzeszowskiego, tuż za Tyczynem, znajdują się aż trzy obiekty, którym warto poświęcić choćby kilka słów.

Budynek dawnego urzędu gminy w Hyżnem jest jedynym zachowanym na terenie naszego województwa tego typu budynkiem. Wybudowany w latach 1935-1937 nawiązuje swoją fasadą do słynnych iwonickich czy rymanowskich ośrodków tzw. szwajcarskiego stylu uzdrowiskowego. Niestety tego samego nie można powiedzieć o innym, powstałym w 1936 r., budynku dawnego Parafialnego Domu Ludowego. Dominantą tego obiektu jest niewielkich rozmiarów wieża posadowiona w centralnej części budowli. Zwracają uwagę także ozdobne belkowania nawiązujące do stylu zakopiańskiego. Ta będąca dziś w stanie ruiny budowla (chociaż chyba jeszcze do uratowania) posadowiona jest u podnóża sanktuarium maryjnego.

W pobliskim Borku Starym znajduje się zachowana w niezłym stanie drewniana dawna plebania (komendaria). Pokaźnych rozmiarów budynek wybudowany prawdopodobnie w połowie XIX w. posiada dwa ganki, będące dominantą w jego południowej fasady.

W 1902 r. w Ostrowach Tuszowskich (gmina Cmolas) wzniesiono plebanię, według tradycji zbudowano ja z drzewa modrzewiowego pochodzącego z dawnej świątyni, konsekrowanej jeszcze w 1630 r. Plebania jest w trakcie translokacji do kolbuszowskiego skansenu, gdzie obok dawnego drewnianego kościółka z Rzochowa utworzy zespół sakralny, którego w skansenie od zawsze brakowało.

I na koniec - prawdziwy „smaczek” - drewniana perełka w sercu miejskiej dżungli. W Przemyślu, tuż nad Sanem, pośród blokowiska, znajduje się budynek klubu sportowego „Czuwaj”. Obiekt stanowiący ewenement i to nie tylko w skali województwa, wzniesiono w latach 1931-1934 jako budynek klubowy Harcerskiego Klubu Sportowego „Czuwaj”. Ten piętrowy budynek swoją bryłą, fasadą, a zwłaszcza ornamentyką nawiązuje do architektury willowej w modnym wówczas tzw. stylu zakopiańskim. Cechą charakterystyczną budynku są przepiękne, bogato zdobione drewniane futryny okien.

(skrót tekstu Tomasza Filozofa)